Dobrze poznać lody arktyki

Setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości stała się okazją do promocji wielu morskich projektów, choćby Rejsu Niepodległości z Darem Młodzieży na czele, czy I love Poland z jachtem regatowym o tej samej nazwie. Nieco mniej uwagi poświęcono inicjatywie badawczej Magnus Zaremba 100PL dr Eugeniusza Moczydłowskiego – wieloletniego pracownika Zakładu Badań Polarnych PAN i Grzegorza Szymańskiego – a szkoda, bo w przyszłości jej wyniki mogą przyczynić się do zwiększenia efektywności badań mórz i oceanów.

Autor: Agnieszka Latarska

Nie­ty­po­wy jacht

Ma­gnus Za­rem­ba to nie­speł­na 18-me­tro­wa jed­nost­ka ba­daw­cza, zbu­do­wa­na na po­trze­by bez­piecz­nej pra­cy ba­daw­czej i że­glu­gi w eks­tre­mal­nych wa­run­kach po­go­do­wych mórz po­lar­nych. Moc­ny ka­dłub wy­ko­na­no z alu­mi­nium na wzór fran­cu­skie­go jach­tu Ta­ra. Jed­nost­ka po­sia­da de­mon­to­wa­ną płe­twę ste­ro­wą, wał na­pę­do­wy i podno­szo­ny hy­drau­licz­nie kil, co po­zwa­la wmar­z­nąć w po­le lo­do­we.

Wnę­trze jach­tu za­pro­jek­to­wa­no spe­cjal­nie dla ce­lów wy­pra­wo­wych: dwa king­sto­ny (ła­zien­ki), kam­buz (kuch­nia), me­sa (po­miesz­cze­nie, w któ­rym moż­na np. jeść i pra­co­wać). Ka­dłub, aby ark­tycz­ne wy­pra­wy by­ły moż­li­wie kom­for­to­we, za­izo­lo­wa­no pian­ką. Za­mon­to­wa­no tak­że wy­daj­ne ener­go­osz­częd­ne ogrze­wa­nie na olej na­pę­do­wy.

Ta­ka jed­nost­ka, w po­rów­na­niu z tra­dy­cyj­ny­mi stat­ka­mi na­uko­wo­-ba­daw­czy­mi, da­je moż­li­wość pro­wa­dze­nia kie­run­ko­wych, spe­cja­li­stycz­nych ba­dań w miej­scach nie­osią­gal­nych dla zwy­kłych stat­ków. Tym­cza­sem koszt jej bu­do­wy i eks­plo­ata­cji jest zna­czą­co mniej­szy.

O ma­ły włos od tra­ge­dii

To nie pierw­sza ta­ka wy­pra­wa jach­tu w re­jon tak rzad­ko eks­plo­ro­wa­ny. Przy­po­mnij­my, że w koń­cu zi­my 2015 ro­ku Ma­gnus Za­rem­ba że­glo­wał w re­jo­nie Gren­lan­dii, gdzie te­go ro­dza­ju jed­nost­ki ni­gdy nie pró­bo­wa­ły ope­ro­wać. Bez żad­nych strat i awa­rii że­glo­wał kil­ka ty­go­dni w wa­run­kach per­ma­nent­ne­go sztor­mu i hu­ra­ga­nu, a do­pie­ro w dro­dze po­wrot­nej, na do­bę przed por­tem do­ce­lo­wym, na Mo­rzu Pół­noc­nym 40 mil od Ber­gen, zo­stał wy­wró­co­ny przez ogrom­ną fa­lę i stra­cił maszt. Za­ło­gę ewa­ku­owa­no, a Ma­gnus Za­rem­ba zo­stał od­ho­lo­wa­ny do Ber­gen.

Wy­pa­dek dr Eu­ge­niu­sza Mo­czy­dłow­skie­go spo­tkał się z nie­sa­mo­wi­tym odze­wem ze stro­ny in­ter­nau­tów, któ­rzy wspar­li go fi­nan­so­wo. Jed­nost­ka wraz z ka­pi­ta­nem Mo­czy­dłow­skim wró­ci­ła bez­piecz­nie do kra­ju.

Nie­po­wo­dze­nie nie po­wstrzy­ma­ło ka­pi­ta­na przed re­ali­za­cją ko­lej­nych na­uko­wych pro­jek­tów, po na­pra­wie Ma­gnu­sa. W se­zo­nie 2016 Ma­gnus Za­rem­ba wziął udział w ba­da­niach pro­gra­mu GLAERE, ba­da­niach hy­dro­aku­stycz­nych, bio­lo­gii i eko­lo­gii mo­rza w ar­chi­pe­la­gu Sval­bard.

Ko­lej­ny plan ba­daw­czy

W tym ro­ku ka­pi­tan Mo­czy­dłow­ski pod­jął pró­bę zre­ali­zo­wa­nia ko­lej­ne­go pla­nu ba­daw­cze­go, czy­li pro­jek­tu Ma­gnus Za­rem­ba 100PL. Je­go ce­lem by­ło ze­bra­nie da­nych na­uko­wych, po­zwa­la­ją­cych w zro­zu­mie­niu funk­cjo­no­wa­nia eko­sys­te­mu mórz po­lar­nych pod ko­niec se­zo­nu let­nie­go i na po­cząt­ku zi­my 2018 ro­ku. Tra­sa rej­su prze­bie­ga wzdłuż gra­ni­cy lo­du na pół­noc od ar­chi­pe­la­gu Sval­bard i na wschód od pół­noc­ne­go krań­ca Gren­lan­dii. Ce­lem by­ło po­bra­nie prób or­ga­ni­zmów ro­ślin­nych i zwie­rzę­cych, za­sie­dla­ją­cych stre­fę wód w bez­po­śred­nim są­siedz­twie pól lo­do­wych i pod lo­dem mor­skim.

Czytaj Więcej – Kup dostęp do e-wydnia tylko 8,99 zł